ਫੁੱਲਾਂ ਦੀ ਸੌਗਾਤ

ਮਾਨਵ ਕਲਿਆਣ ਤੇ ਵਿਕਾਸ ਸ਼ਾਇਦ ਕਈਆਂ ਨੂੰ ਦੂਰ ਦੀ ਚੀਜ਼ ਜਾਪੇ ਪਰ ਇਹ ਬਿਲਕੁਲ ਹੀ ਨਜ਼ਦੀਕੀ ਤੇ ਨਿਜ਼ੀ ਵਰਤਾਰਾ ਹੈ। ਜੇ ਕਿਸੇ ਦੇ ਵਿਵਹਾਰ ਵਿਚ ਘਿਰਣਾ, ਕਾਇਰਤਾ, ਉਦਾਸੀ ਜਾਂ ਕ੍ਰੋਧ ਜਿਹਾ ਕੋਈ ਨੁਕਸ ਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਸਮਝੋ ਕਿ ਉਸ ਦੇ ਮਾਨਸਿਕ ਸੰਤੁਲਨ ਦੀ ਕੋਈ ਸੂਖਮ ਤਣੀ ਵਧੇਰੇ ਢਿੱਲੀ ਜਾਂ ਕਸੀ ਗਈ ਹੈ। ਉਹ ਪ੍ਰਕਿਰਤੀ ਦੀ ਗਤੀ ਨਾਲੋਂ ਨਿੱਖੜ ਗਿਆ ਹੈ ਭਾਵ ਉਹ ਕੁਦਰਤ ਅਨੁਸਾਰ ਨਹੀਂ ਸਗੋਂ ਇਸ ਤੋਂ ਟੇਢਾ ਮੇਢਾ ਜਾਂ ਅੱਗੇ ਪਿੱਛੇ ਹੋ ਕੇ ਚਲ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਉਸ ਦੀ ਬੇ-ਢੱਵੀ (Inharmonious) ਚਾਲ ਨੇ ਉਸ ਦੇ ਸਿਰ ਅੰਦਰਲੇ ਹਿੱਸੇ ਪੁਰਜੇ ਇਸ ਕਦਰ ਘਸਾ ਦਿੱਤੇ ਹਨ ਕਿ ਉਸ ਦੇ ਵਿਵਹਾਰ ਦੀ ਚਾਲ ਵਿਚ ਵਿਗਾੜ ਪ੍ਰਗਟ ਹੋ ਗਏ ਹਨ। ਇਹ ਵਿਗਾੜ ਉਸ ਦੇ ਸੁਭਾਅ ਤੀਕਰ ਹੀ ਸੀਮਤ ਨਹੀਂ ਰਹਿੰਦੇ ਸਗੋਂ ਸੋਚ ਤੇ ਮਾਨਸਿਕਤਾ ਰਾਹੀਂ ਸਰੀਰਕ ਰੋਗਾਂ ਦੀ ਸ਼ਕਲ ਵੀ ਧਾਰਨ ਕਰ ਲੈਂਦੇ ਹਨ। ਸਵੈਮਾਨ ਦੀ ਕਮਜੋਰੀ ਵਾਲਿਆਂ ਵਿਚ ਡਿਪਰੈਸ਼ਨ, ਵੱਧ ਗੁੱਸੇ ਵਾਲਿਆਂ ਵਿਚ ਦਿਲ ਦੇ ਰੋਗ, ਰੋਗਾਂ ਤੋਂ ਡਰਨ ਵਾਲਿਆਂ ਵਿਚ ਬਿਮਾਰੀ ਵਿਰੁਧ ਲੜਨ ਦੀ ਸ਼ਕਤੀ (Immunity) ਦੀ ਘਾਟ, ਅਨਿਆਇ ਨਾਲ ਸਹਿਮਤੀ ਕਰਨ ਵਾਲਿਆਂ ਨੂੰ ਲੰਮੀਆਂ (Chronic) ਬਿਮਾਰੀਆਂ, ਦੁੱਚਿਤੀ ਵਿਚ ਰਹਿਣ ਵਾਲਿਆਂ ਨੂੰ ਹਕਲਾਉਣ ਤੇ ਸੁੱਚਮ-ਸਫਾਈ ਦੇ ਵਹਿਮ ਪਾਲਣ ਵਾਲਿਆਂ ਨੂੰ ਕਮਲ ਰੋਗ ਆਮ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਲਈ ਆਪਣੇ ਸੁਭਾਅ ਦੀਆਂ ਊਣਤਾਈਆਂ ਨੂੰ ਹਮਵਾਰ ਰੱਖਣਾ ਕੁਦਰਤ ਅਨੁਸਾਰ ਸਮਾਨੰਤਰ ਹੋਣਾ ਹੀ ਨਹੀਂ ਸਗੋਂ ਅਪਣੀ ਮਾਨਸਿਕ ਤੇ ਸਰੀਰਕ ਸਿਹਤ ਲਈ ਵੀ ਜਰੂਰੀ ਹੈ।
ਪਰ ਮਾਨਵ ਕਲਿਆਣ ਲਈ ਇਨ੍ਹਾਂ ਨਿਖੇਧਾਤਮਿਕ ਪ੍ਰਵਿਰਤੀਆਂ ਦਾ ਨਿਖੇਧ ਕਿਵੇਂ ਕਰੀਏ? ਗਿਆਨ ਧਿਆਨ ਦੇ ਨਿਜ਼ੀ ਉੱਦਮ ਤੇ ਸਮੂਹ ਡਾਕਟਰੀ ਸੇਵਾਵਾਂ ਦੇ ਉਪਰਾਲੇ ਇਸ ਪ੍ਰਾਪਤੀ ਵਿਚ ਕੋਈ ਮਦਦ ਨਹੀਂ ਕਰਦੇ। ਫਿਰ ਵੀ ਲਾਚਾਰੀ ਦੀ ਇਸ ਅਵਸਥਾ ਵਿਚ ਉਦਾਸ ਹੋਣ ਦੀ ਲੋੜ ਨਹੀਂ। ਕੁਦਰਤ ਨੇ ਮੱਨੁਖ ਨੂੰ ਫੁੱਲਾਂ ਦੀ ਇਕ ਅਜਿਹੀ ਸੌਗਾਤ ਦਿੱਤੀ ਹੋਈ ਹੈ ਜੋ ਉਸ ਲਈ ਪ੍ਰਗਤੀਵਾਦੀ ਪੰਧ ਤੇ ਚਲਣ ਵਿਚ ਸਹਾਇਕ ਸਿੱਧ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਡਾਕਟਰ ਐਡਵਰਡ ਬੈਚ (Edward Bach) ਨੇ ਕੁਝ ਅਨਮੋਲ ਫੁੱਲਾਂ ਨੂੰ ਲੱਭ ਕੇ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਰਸ ਮੱਨੁਖਤਾ ਦੀ ਸੇਵਾ ਵਿਚ ਪੇਸ਼ ਕੀਤੇ ਹੋਏ ਹਨ। ਇਹ ਗੱਲ ਵੱਖਰੀ ਹੈ ਕਿ ਜਨ ਸਾਧਾਰਨ ਨੂੰ ਇਹਨਾਂ ਦੀ ਬਹੁਤੀ ਭਿੱਣਕ ਨਾ ਪਈ ਹੋਵੇ ਅਤੇ ਡਾਕਟਰਾਂ ਤੇ ਹਕੀਮਾਂ ਨੇ ਆਪਣੇ ਪੇਸ਼ੇ ਦੇ ਹਿੱਤਾਂ ਨੂੰ ਮੁੱਖ ਰੱਖਦਿਆਂ ਇਹਨਾਂ ਨੂੰ ਚਰਚਿਤ ਕਰਨ ਲਈ ਬਹੁਤੀ ਅਹਿਮੀਅਤ ਨਾ ਦਿੱਤੀ ਹੋਵੇ ਪਰ ਇਹ ਜਾਣਕਾਰੀ ਹਰ ਇਕ ਵਿਅਕਤੀ ਕੋਲ ਪਹੁੰਚਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ। ਜੇ ਕਿਤੇ ਆਮ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਇਸ ਸਰਲ ਸਿਹਤ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਦਾ ਪਤਾ ਲੱਗ ਜਾਵੇ ਤਾਂ ਉਹ ਇਸ ਦੀਆਂ ਦਵਾਈਆਂ ਵਰਤ ਕੇ ਮਾਨਸਿਕ ਤੌਰ ਤੇ ਤਾਂ ਸਿਹਤਮੰਦ ਰਹਿਣਗੇ ਹੀ, ਸਗੋਂ ਸਰੀਰਕ ਤੰਦਰੁਸਤੀ ਲਈ ਵੀ ਆਪਣਾ ਮੈਡੀਕਲ ਬਿਲ ਨਾਂਹ ਦੇ ਬਰਾਬਰ ਕਰ ਲੈਣਗੇ।
ਇਸ ਸਰਲ, ਕਫਾਇਤੀ ਤੇ ਭਰੋਸੇਯੋਗ ਦਵਾ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਦੀ ਜਨ ਸਾਧਾਰਨ ਨੂੰ ਜਾਣ ਪਛਾਣ ਕਰਵਾਉਣ ਲਈ ਹੀ ਹੱਥਲਾ ਉਪਰਾਲਾ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਇਸ ਵਿਚਲੀ ਸਾਰੀ ਸਮਗਰੀ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਇਕ ਵਾਰੀ ਲੇਖਾਂ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿਚ ਉੱਘੇ ਪੰਜਾਬੀ ਸਪਤਾਹਿਕ ਪੰਜਾਬ ਟਾਈਮਜ਼ (www.punjabtimesusa.com) ਵਿਚ ਛਪ ਚੁੱਕੀ ਹੈ ਜਿੱਥੋਂ ਇਸ ਨੂੰ ਪਾਠਕਾਂ ਦਾ ਭਰਵਾਂ ਹੁੰਗਾਰਾ ਆ ਚੁੱਕਿਆ ਹੈ। ਹੁਣ ਪੁਸਤਕ ਰੂਪ ਵਿਚ ਇਹੀ ਸਮਗਰੀ ਸੋਧੇ ਰੂਪ ਵਿਚ ਪੰਜਾਬੀ ਪੜ੍ਹਨ ਵਾਲੇ ਸਾਰੇ ਪਾਠਕਾਂ ਨੂੰ ਇਕ ਥਾਂ ਇੱਕਠੀ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ।
ਪੁਸਤਕ ਮੁੱਖ ਰੂਪ ਵਿਚ ਲੈਕਚਰ ਰੂਪ ਵਿਚ ਹੈ ਇਸ ਲਈ ਇਸ ਵਿਚ ਵਿਅਕਤੀਗਤ ਟਿੱਪਣੀਆਂ ਤੋਂ ਸੰਕੋਚ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਪੁਸਤਕ ਦਾ ਗਠਨ ਪ੍ਰੰਪਰਾਗਤ ਹੈ। ਇਸ ਵਿਚ ਸਾਰੀਆਂ ਦਵਾਈਆਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਨਾਂਵਾਂ ਅਤੇ ਸੰਖਿਆ ਨੰਬਰ ਅਨੁਸਾਰ ਕਰਮ-ਬੱਧ ਕੀਤੀਆਂ ਗਈਆਂ ਹਨ। ਪਾਠਕਾਂ ਦੀ ਸੌਖ ਲਈ ਹਰ ਫੁੱਲ ਦਵਾਈ ਦੇ ਸਿਰਲੇਖ ਵਿਚ ਦਵਾ ਦਾ ਨਾਂ ਪੰਜਾਬੀ ਤੇ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਦੋਹਾਂ ਲਿੱਪੀਆਂ ਵਿਚ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਹਰ ਪਾਠ ਦੇ ਅਰੰਭ ਵਿਚ ਉਸ ਫੁੱਲ ਦਵਾ ਦੇ ਮੁੱਖ ਲੱਛਣਾਂ ਦੀ ਸੂਚੀ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਹੈ। ਇਸ ਵਿਚ ਦਵਾ ਦੇ ਮੁਹਾਂਦਰੇ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਉਸ ਦੇ ਇਸਤੇਮਾਲ ਸਬੰਧੀ ਮੱਹਤਵਪੂਰਣ ਜਾਣਕਾਰੀ ਤੇ ਗੁਰ ਇੱਕ ਥਾਂ ਇੱਕਠੇ ਕਰਨ ਦਾ ਉਪਰਾਲਾ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਹਰ ਪਾਠ ਵਿਚ ਦਵਾ ਦੀ ਪ੍ਰਿਸ਼ਟਭੂਮੀ, ਇਸ ਬਾਰੇ ਡਾਕਟਰ ਬੈਚ ਤੇ ਹੋਰ ਵਿਦਵਾਨਾਂ ਦੇ ਵਿਚਾਰ, ਵੱਖ ਵੱਖ ਮਰੀਜ਼ਾਂ ਦੇ ਕੇਸ ਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨਾਲ ਅਸਲ ਜੀਵਨ ਦੇ ਵਾਰਤਾਲਾਪ ਵੀ ਦਰਜ਼ ਕੀਤੇ ਗਏ ਹਨ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਹਾਲਤਾਂ ਤੇ ਸੱਥਿਤੀਆਂ ਵਿਚ ਉਹ ਦਵਾ ਵਰਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਜਾਂ ਵਰਤੀ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ ਵੀ ਪੂਰੇ ਵੇਰਵੇ ਨਾਲ ਬਿਆਨ ਕੀਤੀਆਂ ਗਈਆਂ ਹਨ। ਪੁਸਤਕ ਦੀ ਭਾਸ਼ਾ ਰੋਚਿਕ, ਸੌਖੀ ਤੇ ਸਮਝ ਵਿਚ ਆਉਣ ਵਾਲੀ ਹੈ ਤਾਂ ਜੋ ਸਾਧਾਰਣ ਸਿੱਖਿਆ ਵਾਲੇ ਵਿਅਕਤੀ ਵੀ ਇਸ ਤੋਂ ਲਾਭ ਉਠਾ ਸਕਣ। ਉਮੀਦ ਹੈ ਕਿ ਪੜ੍ਹਨ ਵਾਲੇ ਇਸ ਨੂੰ ਪਸੰਦ ਕਰਨਗੇ ਤੇ ਇਸ ਨੂੰ ਬੇਝਿਜਕ ਆਪਣੇ ਤੇ ਦੂਜਿਆਂ ਦੀ ਭਲਾਈ ਲਈ ਵਰਤ ਸਕਣਗੇ।

Be the first to write a comment and rate this book